تعاریف و اصطلاحات نشر دیجیتال

ناشر دیجیتال :
شخص حقيقي يا حقوقي وفق قوانين مربوط با تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ، اجازه اشتغال به نشر ديجيتال را دارد.

تولید کننده :
هر شخصی که نقش پدید آورنده و یا مالک نرم افزار را ایفا کند تولید کننده اثر شناخته می شود. مالک نرم افزار می تواند شخص پدیدآورنده، کارفرما، سفارش دهنده و یا استخدام کننده باشد.

تهیه کننده (مجری) :
تهیه کننده واسط بین مالک(کارفرما) و پدیدآورندگان نرم افزار می باشد. وجود این نقش در تولید یک نرم افزار الزامی نیست و مالک(کارفرما) می تواند این وظیفه را نیز خود بر عهده گیرد. تهیه کننده در حقوق مادی و معنوی نرم افزار حقی ندارد مگر اینکه در متن قرارداد تنظیم شده با مالک(کارفرما) یا پدیدآورندگان نرم افزار به شکل دیگری توافق شده باشد.

برای اینکه شخصیتی تهیه کننده باشد باید شرایط زیر مهیا باشد:
-اول اینکه سرمایه کار توسط او پرداخت شود (این سرمایه ممکن است وام یا کمک بلاعوض یا حتی متعلق به شخص دیگری باشد)
-دوم اینکه پدید آورندگان مستقیماً توسط وی انتخاب و بکارگیری شده یا توسط نماینده او (مانند کارگردان) انتخاب شوند


حامل‌های دیجیتال :
تعریف حامل آثار نرم افزاری(دیجیتالی) در این سایت به شرح زیر است:
1-مبتنی بر حامل که آثار نرم افزاری بر روی سی دی، دی وی دی و ... ارائه می شود.
2-مبتنی بر خط که آثار تولیدی دیجیتالی بر بستر رسانه های دیجیتالی نظیر خطوط تلفن و شبکه جهانی اینترنت ارائه می شوند.


پروانه انتشار :
کلیه نرم افزارهای تولید و یا ترجمه در داخل باید برای توزیع و نشر در جامعه، پروانه انتشار دریافت نمایند و متقاضی برای تکثیر نرم افزار باید پروانه انتشار دریافت نماید. در غیر اینصورت اجازه تکثیر و انتشار نخواهد داشت و در صورت تخلف، مشمول پیگرد قانونی خواهد بود. پروانه های انتشار صادر شده مدت دار بوده و پس از انقضای زمان، بی اعتبار تلقی می شوند.
نکته1 - برای نرم افزارهای تولید داخل، بعد از انقضای زمان پروانه انتشار، با درخواست مجدد مالک امکان صدور پروانه انتشار برای همان ناشر اولیه یا ناشر دیگر وجود دارد مگر آنکه در قرارداد اولیه، مالک کلیه حقوق نشر اثر را به صورت انحصار و با قید زمان نامحدود به ناشر اولیه واگذار کرده باشد که در این صورت پروانه انتشار مجدد تنها برای همان ناشر قابل صدور می باشد.
نکته2 - متقاضیانی که برای گواهی ثبت نرم افزار اقدام می کنند، می توانند به طور همزمان، برای مجوز انتشار نیز درخواست دهند و نیازی به طی مراحل مجدد ندارند.
نکته3 - برای دریافت مجوز انتشار نیازی به ارائه تائیدیه فنی شورای عالی انفورماتیک نمی باشد.
نکته4 - آثار فیلم و موسیقی که در قالب های رایج این نوع آثار - قابل استفاده در دستگاه های پخش خانگی- ارائه می شوند، نرم افزار محسوب نمی شوند و برای دریافت پروانه انتشار باید به سایر معاونتهای مربوطه(معاونتهای وزارت ارشاد) مراجعه نمایند.
نکته5 - برای تکثیر نرم افزارهای داخلی مالک یا ناشر اثر باید جهت دریافت مجوز اقدام نماید. در صورتی که ناشر برای درخواست پروانه انتشار اقدام می نماید باید اجازه مالک مادی اثر را برای تکثیر نرم افزار ارائه نماید.
نکته6- پروانه انتشار هیچگونه حق مالکیت مادی را برای دارنده ی آن ایجاد و یا اثبات نمی کند.


گواهی ثبت
گواهی ثبت نرم‌افزار، سند مالکیت معنوی اثر برای پدید آورنده آن و مالکیت مادی برای دارنده گواهی می باشد. کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که پدیدآورنده نرم افزار می باشند، به منظور ثبت حقوق معنوی و مادی نرم افزار خود می توانند درخواست دریافت گواهی ثبت نرم افزار نمایند. هر نرم افزار، فقط یک بار می تواند گواهی ثبت دریافت دارد.حقوق معنوی اثر قابل واگذاری نمی باشد.
برای دریافت گواهی ثبت ارائه تائیدیه فنی شورای عالی انفورماتیک الزامی باشد. آثاری که ترکیب اثر آنها، مجموعه برنامه تولید داخل باشد در صورت دریافت این تاییدیه می تواند گواهی ثبت نیز بگیرد.
لازم به ذکر است حقوق معنوی برای پدید آورندگان کلیه آثار تولید داخل به صورت مشاع بوده و هرگونه نقل و انتقال حقوق مادی نرم افزار نیاز به اجازه تمام افراد ذکر شده در گواهی ثبت دارد. همچنین کلیه اشخاصی که به عنوان مالک در گواهی ذکر شده اند به صورت مشاع در حقوق مادی نرم افزار سهیم خواهند بود مگر آنکه درصد مالکیت معینی برای افراد مشخص کرده باشند.

نمونه ی تصویر روی جلد گواهی ثبت.



مجوز تکثیر

به دلیل ضرورت ساماندهی بازار و نظارت بر توزیع آثار نرم افزاری در کشور، و همچنین عدم تصویب قانون برای ثبت و حمایت از حقوق پدیدآورندگان خارج از کشور، نرم افزارهای خارجی، از جهت محتوایی بررسی شده و فقط «مجوز تکثیر» برای آنها صادر می شود. این نرم افزارها برای تکثیر در مراکز معتبر باید مجوز تکثیر دریافت نمایند. نرم افزارهای خارجی می توانند توسط چندین متقاضی، مجوز تکثیر دریافت نمایند و این مجوز حقی در مورد مالکیت آن نرم افزار ایجاد نمی کند.
نکته: آثار خارجی که توسط تولید کنندگان داخلی ترجمه شده باشد و یا توسعه ای در محتوا یا کارکرد آنها انجام شده باشد، در صورت اثبات ارزشمند بودن ترجمه یا توسعه انجام گرفته شده، امکان دریافت پروانه انتشار تعلق می یابد و تنها مقدار کار ویرایش، توسعه و یا توسعه انجام یافته در داخل مشمول قانون حمایت از پدید آورندگان رایانه ای می شود. لازم به ذکر است توسعه ی انجام یافته، هیچ گونه حق مادی ( اعم از حق انحصاری در زمینه نشر یا عرضه اثر ) نسبت به اصل اثر خارجی برای انجام دهنده ی توسعه ایجاد نمی کند و سایر افراد کماکان می توانند نسبت به انتشار اصل اثر خارجی، ( با رعایت ضوابط مربوطه ) اقدام نمایند.
شرکتهایی که نمایندگی انحصار اثر خارجی را از مالک حقیقی آن دریافت کرده باشند از حق انحصاری برای توسعه، تکثیر و توزیع نرم افزار مربوطه برخوردارند. بدیهی است توزیع آثار خارجی فوق الذکر نیز مشمول قوانین نرم افزار ( طی مراحل بررسی و اخذ مجوز انتشار مربوطه) می باشد .